Ülkemizde Sosyal Güvenlik Kuruma bağlı (SGK) milyonlarca çalışan sigortalı var. Bu çalışanlar bazı şartları yerine getirdiği zaman kıdem tazminatına hak kazanmış olurlar. Haberimizde, kimler kıdem tazminatı alabilir, şartları nelerdir ve hangi durumlarda işveren kıdem tazminatı ödemek zorundadır gibi soruların yanıtlarını vermeye çalışacağız.
4857 sayılı İş Kanunu’nun 120 ve geçici 6.maddesi gereği “Kıdem tazminatı için bir kıdem tazminatı fonu kurulur.” Bu fona çalışanların prim ödemesi zorunludur. Maaşlarından düzenli olarak sigorta primi kesilmektedir.
Türkiye de insanların sosyal güvencesi SGK’tır. İşveren çalışanlar adına Sosyal Güvenlik Kurumuna çalışanın primini yatırırlar. Brüt maaşı üzerinden kesinti (gelir vergisi, işsizlik primi, sigorta primi gibi) yaparak kalan kısmı çalışanına öder. Buna net maaş denilmektedir. Peki çalışan ne zaman kıdem tazminatını kazanmış olur ? Öncelikle çalışan SGK’nın belirlemiş olduğu şartları taşıması gerekiyor. İşte bu şartlar ve nasıl ödeme yapıldığı….
Kıdem Tazminatının Şartları:
Çalışan iş yerinde en azami olarak bir (1) yıl çalışmış olması gerekiyor. Eğer daha çalışmışlığı varsa, kıdem tazminatı alamaz. Bu sebeple bu şartlar sadece bir (1) yıl ve üzeri çalışanları ilgilendiriyor.
1- İşveren tarafından İş Kanunu’nun 25. maddesinin II numaralı bendinde gösterilen sebepler dışında işçinin işten çıkartılması.
2- İşçinin İş Kanunu’nun,24. maddesi uyarınca işi bırakması.
3- Muvazzaf askerlik hizmeti dolayısıyla işçinin işten ayrılması.
4- Yaşlılık, emeklilik veya malullük aylığı yahut toptan ödeme almak amacıyla işçinin işi bırakması.
5- Kadın işçinin evlendiği tarihten itibaren bir yıl içerisinde kendi arzusu ile işten ayrılması.
6- İşçinin ölümü
Bu durumlarda kıdem tazminatı alınabilmektedir.
Kıdem Tazminatının Ödenmesi:
1- İşçinin işe başladığı tarihten itibaren iş sözleşmesinin devamı süresince her geçen tam yıl için işverence işçiye 30 günlük ücreti tutarında kıdem tazminatı ödenir.
2- Bir yıldan artan süreler için de aynı oran üzerinden ödeme yapılır.
3- İşçilerin kıdemleri, hizmet akdinin devam etmiş veya fasılalarla yeniden akdedilmiş olmasına bakılmaksızın aynı iş verenin bir veya değişik iş yerlerinde çalıştıkları süreler göz önüne alınarak hesaplanır.
4- İş yerlerinin devir veya intikali yahut herhangi bir suretle bir işverenden başka bir işverene geçmesi veya başka bir yere nakli halinde işçinin kıdemi, iş yeri veya iş yerlerindeki iş sözleşmesi sürelerinin toplamı üzerinden hesaplanır.
5- Aynı kıdem süresi için bir defadan fazla kıdem tazminatı veya ikramiye ödenmez.
6- Kıdem tazminatının hesaplanması son ücret üzerinden yapılır.
7- Parça başı, akort, götürü veya yüzde usulü gibi ücretin sabit olmadığı hallerde son bir yıllık süre içinde ödenen ücretin o süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle bulunacak ortalama ücret bu tazminatın hesabına esas tutulur.
8- Son bir yıl içinde işçi ücretine zam yapıldığı takdirde, tazminata esas ücret, işçinin işten ayrılma tarihi ile zammın yapıldığı tarih arasında alınan ücretin aynı süre içinde çalışılan günlere bölünmesi suretiyle hesaplanır.
Kıdem Tazminatının Hesaplanması:
Kıdem tazminatı alacak vatandaşların 3 yıl 3 ay 3 gün hizmeti şarttır. Bu şartı SGK belirlemiştir. Bu şart doğrultusunda hesaplama;
İşçinin aylık brüt maaşı (Ele geçen maaş değil Brüt ) : 1050 TL
Günlük ücreti (1 Günlük Yevmiyesi) : 1050:30= 35 TL
İkramiye varsa
İşçiye yılda iki aylık brüt maaş tutarında ikramiye verilmektedir : 1050 x 2 = 2.100 TL
Günlük ikramiye (1 yıla bölümünden oluşan tutar ) : 2100 :365 = 5.75 TL
Giydirilmiş günlük ücret: 35 + 5.75 = 40.75 TL
Eğer ikramiye yoksa
Giydirilmiş günlük ücret: 35 = 35 TL
Hesaplamalar
3 yıl için hesaplanması : 40,75 x 30 gün x 3 yıl = 3.677,80 TL
3 ay için hesaplanması : 40,75 x 30 gün x 3/12 ay = 305,625 TL
3 gün için hesaplanması : 40,75 x 30 gün x 3/365 gün = 10,04 TL
Toplam = 3.998,21 TL
İşçiye (ikramiye alıyorsa) yapılacak kıdem tazminatı ödemesi 3,998,21 TL olacaktır. Bu tutar 3 yıl 3 ay 3 gün için ödenen tutar. İçerisinde 20 TL civarında bir damga vergisi kesintisi yapılmaktadır. Buda yaklaşık on binde 6’dır.
Yorum Yok